Patlamalar akıllara saldırıları veya savaşları getirdiğinden dolayı istenmeyen ve korkutucu durumlar arasında yer alır. Ancak bazı patlamalar insan hayatını koruma potansiyeline sahiptir. Örneğin; bir kaza sonrasında ön panelde gerçekleşen bir patlama, hava yastıklarının devreye girmesini sağlayarak olağanüstü bir şekilde hayat kurtarabilir. Ne yazık ki bazen trafik kazaları kaçınılmaz olabilir. Özellikle de kontrolümüz dışında gelişen trafik kazalarını tamamen önleyemeyebiliriz. Ancak ciddi sonuçların önüne geçmek için tedbirler alabiliriz. Bu yazımızda araçlarda bulunan, emniyet kemeriyle birlikte hayat kurtarıcı niteliği taşıyan hava yastığı (airbag) hakkındaki önemli detayları ve hava yastığı nasıl çalışır, sorusunun cevabını bulabilirsiniz.
Airbag Nedir?
Airbag, araçlarda güvenlik önlemi olarak kullanılan bir sistemdir. Ana amacı, bir kaza durumunda sürücü ve yolcuların vücutlarının darbelere karşı korunmasını sağlamaktır. Airbag sistemi, araç içindeki sensörler tarafından algılanan ani bir çarpışma veya durumda hızla şişerek darbenin etkisini emer. Bu sayede sürücü ile yolcuların yaralanma ihtimalini azaltır.
İlk airbag tasarımları 1950'li yıllarda ortaya çıkmıştır. Ancak bu erken dönem modellerin günümüzdeki airbag teknolojisi kadar başarılı olduğu söylenemez. Gerçek anlamda yaygınlaşması ve gelişmesi ise 1970'li yıllarda olmuştur. Airbag, günümüzde hemen hemen tüm otomobillerde standart bir güvenlik donanımı olarak yer alır.
Airbagler, bir kaza durumunda ciddi yaralanmaları önlemek açısından oldukça önemlidir. Ancak airbaglerin tamamen yaralanmalardan koruyucu olduğunu düşünmek yanlış olur. Airbag patlaması ile birlikte ortaya çıkan gaz basıncı ve yastığın şişmesi, belirli durumlarda küçük kesikler, morluklar veya hafif yanıklara neden olabilir. Bu nedenle airbaglerin etkin çalışabilmesi için her zaman emniyet kemeri kullanmak ve sürüş kurallarına uymak önemlidir.
Airbag Ne İşe Yarar?
Arabada hava yastığı, günümüz otomobillerinde sıklıkla kullanılan bir güvenlik sistemidir. Bu sistem, araç kazalarında sürücü ve yolcuların daha az yaralanmasını sağlamaktadır. Airbaglar, ani durma veya çarpışma anında devreye girerek, vücutlara etki eden kuvveti azaltarak yaralanmaların önlenmesine yardımcı olurlar. Airbagın işlevi, bir çarpışma anında sürücünün veya yolcunun bedenini durdurmaktır.
Çarpışma anında araçta meydana gelen ani hız değişimi, sürücünün veya yolcunun vücudunun hareket etmesine neden olur. Airbag açılması, bu hızlı hareketi engelleyerek kişinin direkt olarak bir cisimle temas etmesini önler. Bu sayede baş, göğüs, boyun ve diğer önemli bölgelerdeki yaralanmaların şiddeti azaltılır.
Airbag araba, otomobil yolcuları için büyük bir ilerlemedir. Özellikle kemer takma alışkanlıklarının yetersiz olduğu durumlarda, airbaglar ekstra koruma sağlayarak yaralanmaları ciddi şekilde azaltır. Fakat airbaglar tek başına yeterli bir güvenlik önlemi değildir. Bu nedenle airbagların etkinliği artırmak için mutlaka emniyet kemeri kullanılmalıdır.
Emniyet kemeri, airbagın yanında kullanıldığında koruma seviyesini daha da yükseltir. Airbag sistemi, genellikle araç direksiyonu, yolcu tarafında gösterge paneli üzerinde yer alan birkaç noktada ve bazen de yan hava yastıkları şeklinde konumlandırılmıştır. Farklı pozisyonlarda bulunan airbaglar, farklı açılardan gelen çarpmalara karşı koruma sağlamak amacıyla stratejik olarak yerleştirilirler. Bu sayede araç içi güvenliğini daha da artırarak trafik kazalarının sonuçlarını en aza indirmek mümkün olur.
Airbag Nasıl Çalışır?
Kaza anında ani bir çarpma veya durma hareketi algılandığında aktif hale gelerek koruma sağlamak için hızla şişen araba hava yastığı sistemi, birkaç temel bileşenden oluşur. Bunlar arasında sensörler, kontrol üniteleri, hava torbaları ve hava torbalarını şişiren gaz jeneratörleri bulunur. Sistem, gelişmiş algoritmalara dayalı sensörler sayesinde çeşitli parametreleri izleyerek aracın hızı, ivme, frenleme kuvveti ve diğer faktörleri değerlendirir. Sensörler, kaza anında çarpmanın ciddiyetini algılar. Bu bilgiyi kontrol ünitesine ileterek hızlı bir tepki başlatırlar. Kontrol ünitesi, devreye giren hava torbasının türünü ve ne zaman şişmesi gerektiğini belirler. Daha sonra gaz jeneratörü devreye girerek hızla azot veya argon gibi bir gazı açığa çıkaran küçük bir patlayıcıyı ateşler. Bu gaz, hava torbasındaki bir kılıf içinde saklanır. Patlama sonucunda genişler, torbayı şişirir ve ardından yolcunun üzerine doğru hızla hareket eder.
Hava torbası, içerisindeki gaz ile dolduğunda, çarpma enerjisini emmek ve dağıtmak için tasarlanmıştır. Bu sayede sürücünün veya yolcunun vücudu ani bir durma hareketine maruz kalmaz ve önemli ölçüde azalan bir darbeyle karşılaşır. Hava yastığı patlaması, baş, göğüs, boyun ve karın bölgesi gibi yüksek riskli bölgeleri koruyarak ciddi yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilir.
Airbag Işığı Neden Yanar?
Airbag ışığı, günümüz otomobillerinde sıklıkla karşılaşılan bir uyarı işaretidir. Sürücülerin dikkatini çekmek ve araçlarında potansiyel bir sorun olduğuna işaret etmek amacıyla bu ışık tasarlanmıştır. Araç içindeki güvenlik düzeyini artırmak için önemli bir bileşen olan airbag sisteminin ışığı, aracın elektronik sistemlerinde meydana gelebilecek bir sorun veya hatadan dolayı yanabilir. Airbag arızası olup hava yastığı ışığı neden yanar sorusuna yanıt olabilecek unsurları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Arıza Kontrol Ünitesi (ACU) Sorunları: Airbag sistemlerinin kontrol edildiği ACU, arıza durumlarını algılayarak hava yastığı işareti çalışır ve ışığının yanmasına neden olur. ACU'nun kendisi veya ona bağlı sensörlerde meydana gelebilecek bir hata airbag ışığının yanmasına sebep olabilir.
- Kablo Bağlantı Sorunları: Airbag sistemi, koltukların altında ve direksiyon simidi gibi yerlerde bulunan sensörlerle iletişim kurar. Bu sensörler arasındaki kabloların kopması, gevşemesi veya zarar görmesi durumunda airbag ışığı yanabilir.
- Sensör Arızaları: Airbag sistemleri, çarpışmayı algılamak için çeşitli sensörler kullanır. Örneğin; çarpışma anında hız kaybını algılayan bir sensör, airbagların tetiklenmesini sağlar. Sensörlerde oluşabilecek bir hata veya arıza, araçta hava yastığı uyarısı olmasına yani airbag ışığının yanmasına neden olabilir.
- Hatalı Airbag Modülü: Airbag modülü, airbagların aniden şişmesini sağlayan önemli bir bileşendir. Modülün kendisindeki bir sorun veya hata airbag ışığının yanmasına yol açabilir.
Airbag ışığının yanmasının ardında yatan sebebi belirlemek, genellikle bir uzmanlık gerektirir. Bu nedenle airbag ışığı yanarsa hem sorunun giderilmesi hem de airbag ışığı söndürme işleminin yapılması için yetkili bir servise başvurmanız gerekir. Uzman teknisyenler aracın elektronik sistemini ve hata kodlarını analiz ederek gerekli onarımları gerçekleştirir. Airbag sistemleri hem sürücülerin hem de yolcuların güvenliğini sağlamak açısından son derece önemlidir. Bu nedenle hava yastığı ikaz ışığı yanıyorsa sorunu hafife almamak ve vakit kaybetmeden bir uzmana danışmak büyük önem taşır.
Airbag Nasıl Açılır?
Bir çarpışma durumunda sürücü ve yolcuların zarar görmesini önlemek için tasarlanan hava yastığıyla ilgili en çok merak edilenlerin başında hava yastığı nasıl açılır, sorusunun cevabı bulunuyor. Airbagların açılması, bir dizi sensör ve kontrol ünitesi tarafından gerçekleştirilir. Araçlarda çarpışmanın şiddetini ve açılarını ölçmeye yarayan çeşitli sensörler vardır. Bunlar genellikle aracın ön kısmında, yanlarda ve bazen de arka kısımda yer alır.
Sensörler çarpışma anında hızlı bir şekilde veri toplar. Topladıkları bu verileri kontrol ünitesine ileterek airbagların açılmasına karar verilmesini sağlarlar. Kontrol ünitesi, sensörlerden gelen verileri işleyerek çarpışmanın ciddiyetine bağlı olarak airbagları açma komutunu verir. Eğer çarpışma şiddetliyse ve airbagların devreye girmesi gerekiyorsa kontrol ünitesi patlayıcı bir gaz üreten bir cihazı etkinleştirir. Bu gaz, airbagın içinde bulunan naylon veya polyester kılıfı hızla şişirerek airbagın birkaç saniye içinde tamamen açılmasını sağlar.
Airbag açılması son derece hızlı bir süreçtir. Sensörler çarpışmanın gerçekleştiğini algıladıktan sonra kontrol ünitesi, airbagların açılma komutunu verir ve gaz jeneratörü devreye girer. Gaz, airbagın içindeki kılıfı şişirerek airbagın yerinden fırlamasını sağlar. Airbag sürücünün veya yolcunun vücuduna doğru genişleyerek darbeyi emer. Bu sayede baş, göğüs veya diğer önemli bölgelere aldıkları darbe azalır ve ciddi yaralanmaların önüne geçilir.
Airbag Hangi Durumlarda Açılır?
Genellikle bir dizi sensör ve kontrol ünitesi tarafından kontrol edilen airbag sistemleri aşağıdaki durumlarda açılabilir:
- Ön Çarpışmalarda: Araçların ön bölümünde yer alan sensörler önemli bir çarpışma algıladığında airbagları aktive eder. Bu tür kazalarda airbaglar sürücü ve ön koltuktaki yolcuyu çarpmaya bağlı yaralanmalardan korur. Ön hava yastıkları genellikle çarpışmanın şiddetine göre ayarlandığı için gerektiğinde yan hava yastıklarıyla birlikte çalışır.
- Yan Darbelerde: Araçlarda bulunan yan airbaglar, yan darbelere karşı ekstra koruma sağlar. Yan sensörler araca yönelik bir çarpışma tespit ettiğinde yan airbagları aktive eder. Bu sayede sürücü ve yolcuların baş ve göğüs bölgeleri korunur. Yan airbaglar genellikle araçtaki kapı panellerine entegre edilir.
- Devrilme Durumunda: Bazı araçlarda devrilme sensörleri de bulunur. Bu sensörler aracın ters dönme veya devrilme eğilimini algıladığında airbagların açılmasını tetikler. Devrilme durumunda tavanın çökmesini önlemek için perde tipi airbaglar da devreye girer. Bu airbaglar baş bölgesini koruyarak olası baş travmalarını azaltır.
Airbag sistemi sadece bir çarpışma durumunda değil aynı zamanda araçta meydana gelebilecek ani duruşlarda da devreye girebilir. Örneğin; ani bir frenleme durumunda airbaglar açılabilir. Airbag, bir kazada otomobil sürücüsünü ve yolcularını korumak için hayati bir rol oynar.
Ancak bazen araba airbag açmayabilir. Hafif bir çarpışma durumunda veya aracın düşük hızda seyrettiği durumlarda airbaglar aktive olmayabilir. Airbagların etkinleşmesi için belirli bir eşik değeri vardır. Bu değer, aracın süratine, çarpışma açısına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Airbag Kontrolü Nasıl Yapılır?
Airbag kontrolü, genellikle bir otomotiv uzmanı tarafından gerçekleştirilen ayrıntılı bir işlemdir. Özellikle oto ekspertiz işlemlerinde mutlaka yapılması gerekir. Kontrol işlemi, aracın elektronik sistemlerini denetleyen ve airbaglarla ilgili mevcut hataları tespit eden bir teşhis aleti kullanılarak yapılır.
Airbag kontrolü yapılmadan önce güvenli bir çalışma alanı sağlamak için araç düz bir zeminde park edilir. Daha sonra bağlantı noktaları bulunarak test cihazı yerleştirilir. Bu bağlantı noktası genellikle aracın direksiyon kolonunun altında veya ön panelde yer alır. Test cihazı bağlandıktan sonra yazılımını çalıştırılır. Yazılım sayesinde aracın elektronik sistemi teşhis edilir. Airbaglarla ilgili hataları tespit etmek için gerekli testler gerçekleştirilir.
Kontrol sırasında cihaz aracın bilgisayarına erişerek hata kodlarını okur. Hata kodlarını okunduktan sonra bu kodlar analiz edilir. Her hata kodu belirli bir soruna işaret ettiği için uzmanlar tarafından doğru şekilde yorumlanmalıdır. Airbag kontrolü aracın güvenliğini etkileyen ciddi sorunların saptanmasını sağladığı için bu kontrollerin periyodik olarak yapılması önemlidir.
Airbag Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Airbag açmış araba alınır mı?
Airbag açmış araba almak uygun olmayabilir. Çünkü arabanın airbag açması genellikle aracın bir kazaya karıştığının veya hasar aldığının göstergesidir.
Airbag patlarsa ne olur?
Bir araçta airbag patlarsa, genellikle bir kaza veya çarpışma durumu gerçekleşmiştir. Patlama esnasında hafif bir yanık kokusu ve toz bulutu oluşabilir. Bu airbagın doğru çalıştığını gösterir.
Airbag sensörü nerede?
Airbag sensörleri, bir aracın genellikle ön kısmında ve bazen de yan kısımlarında bulunur. Aracın ön tampon, ön panel veya şasi gibi stratejik konumlarına yerleştirilir.
Airbag patlayan araç nasıl belli eder?
Arabanın ön panelinde veya gösterge panelinde airbag göstergesi araç çalıştırıldığında 2-3 saniye yandıktan sonra söner. Gösterge ışığı hiç yanmıyorsa airbag patladığı için ışık iptal edilmiş olabilir.
Tamirli airbag nasıl anlaşılır?
Bir araçtaki tamirli airbag oto ekspertiz ile anlaşılabilir. Bu yüzden özellikle 2. el araç alırken oto ekspertiz yaptırmanız önerilir.
Orjinal airbag nasıl anlaşılır?
Hava yastığının orijinal olup olmadığını anlamanın tek yolu hava yastığını incelemektir. Orijinal hava yastıklarının seri numaraları, barkod etiketleri ve uyarı işaretleri vardır. Ayrıca çok özel tellerle sarılmıştır.
Airbag açmış araba ne kadar değer kaybeder?
Hasarlı araçlarda arabanın değeri hasarın boyutuna ve söz konusu olan hasar onarımının tutarına bağlı olarak değişir. Hava yastığı değişimi maliyetli bir süreç olduğundan belli bir miktarda aracın değerini düşürebilir.
Airbag ekspertiz de çıkar mı?
Airbag ekspertizde çıkar. Araç almadan önce oto ekspertiz yaptırarak airbag durumunu öğrenebilirsiniz.
Hava yastığı patlayan araç pert olur mu?
Hava yastığı patlamış olan araçlar genellikle pert olarak kabul edilir. Ancak aracın değişen parçalarının olup olmadığını oto ekspertiz ile netleştirebilirsiniz.